Είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι στα Βαλκάνια, ο «μακεδονισμός» είναι ίσως η μεγαλύτερη μάστιγα της εξωτερικής πολιτικής για τη Βουλγαρία.
Η «μακεδονική ταυτότητα» χτίζεται αποκλειστικά σε αντιβουλγαρική βάση, αλλά αυτό προφανώς δεν εμποδίζει μερικούς από τους μεγαλύτερους επικριτές της Βουλγαρίας στα Σκόπια να περιέλθουν σε σχιζοφρενική κατάσταση και ταυτόχρονα να είναι υποψήφιοι για βουλγαρική υπηκοότητα (και συχνά να την λαμβάνουν).
Και είναι ακόμη πιο παράλογο το γεγονός ότι η αίτηση για τέτοια υπηκοότητα βασίστηκε στη βουλγαρική καταγωγή.
Γνωρίζουμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για θέμα πραγματισμού και όχι συναισθημάτων – το «βουλγαρικό διαβατήριο» δίνει στους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας τα προνόμια να ταξιδεύουν, να σπουδάζουν και να εργάζονται εντός ολόκληρης της ΕΕ (για να μην αναφέρουμε ότι η διαφορά στα πρότυπα μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας είναι ήδη σημαντική και όχι υπέρ των Σκοπίων).
Και ταυτόχρονα, εκπρόσωποι της πολιτικής ελίτ των Σκοπίων συνεχίζουν να φτύνουν τη Βουλγαρία, πλέον ως πολίτες της. Ή όπως περιέγραψα τη διαδικασία πριν από μερικά χρόνια, «η τσέπη κοιτάζει προς τη Σόφια, η καρδιά – προς το Βελιγράδι» .
Ωστόσο, πρέπει να δώσουμε προσοχή στο γεγονός ότι τα πλοκάμια του μακεδονισμού έχουν εξαπλωθεί πέρα από τα σύνορα της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Συγκεκριμένα, μεταξύ της βουλγαρικής εθνικής μειονότητας στην Αλβανία.
Αλλά πρώτα – ένα μικρό πλαίσιο.
Οι περιοχές Γκόλο Μπρντο, Μάλα Πρέσπα και Γκόρα στην Αλβανία κατοικούνται από Βούλγαρους που έχουν διατηρήσει τη γλώσσα, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό τους. Αυτά τα εδάφη αποτελούσαν μέρος του βουλγαρικού κράτους κατά τον Μεσαίωνα και στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα νέες βουλγαρικές ομάδες εγκαταστάθηκαν εκεί, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης έξω από την καταστολή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις προσπάθειες των ίδιων των Βουλγάρων στην Αλβανία, το 2017 τα Τίρανα έθεσαν σε εφαρμογή τις ευρωπαϊκές αξίες αναγνωρίζοντας επίσημα τη βουλγαρική εθνική μειονότητα.
Στην τελευταία απογραφή στην Αλβανία, 7.057 άτομα δήλωσαν ότι είναι Βούλγαροι. Παράλληλα, ο αριθμός των Αλβανών που υποβάλλουν έγγραφα για την απόκτηση βουλγαρικής υπηκοότητας με βάση τη βουλγαρική καταγωγή συνεχίζει να αυξάνεται.
Παρά ταύτα, και παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με την ιστοριογραφία, μπορούμε να μιλήσουμε για σλαβομακεδονική εθνότητα και το κράτος της πρώην γιουγκοσλαβικής δημοκρατίας της Μακεδονίας (και χωρίς καθιερωμένο όνομα) μόνο μετά το 1991, η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας ισχυρίζεται την «μακεδονική καταγωγή» αυτού του ίδιου πληθυσμού.
Αυτό συμβαίνει κυρίως με τη βοήθεια του αλβανικού πολιτικού κόμματος «Μακεδονική Συμμαχία για την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση» (MAEI), ή του λεγόμενου Κόμματος των Μακεδόνων στην Αλβανία, το οποίο αρνείται την ύπαρξη βουλγαρικής μειονότητας στη χώρα.
Υπό αυτό το πρίσμα, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι ένα από τα πιο ενεργά μέλη του κόμματος έχει υποβάλει ένα πλήρες σύνολο εγγράφων για την απόκτηση βουλγαρικής υπηκοότητας, συμπεριλαμβανομένου ενός πιστοποιητικού βουλγαρικής καταγωγής .
Μιλάμε για τον Μπέσνικ Χασάνι, μέλος της IAEI και πρόεδρο της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Most» – αυτοπροσδιοριζόμενων εθνοτικά «Μακεδόνων» στην περιοχή Γκόλο Μπρντο της Αλβανίας.
Ο Χασάνι είναι από τους στενότερους συνεργάτες του προέδρου του MAEI Βασίλ Στεριόφσκι και ένας από τους εμπνευστές της εισαγωγής μαθημάτων «μακεδονικής γλώσσας» στις δημοτικές τάξεις στο σχολείο στο Τρέμπιστε.
Και στις 4 Μαΐου του τρέχοντος έτους, συμμετείχε στην οργάνωση που διοργάνωσαν τα Σκόπια ένα μνημείο για τον Γκότσε Ντέλτσεφ με την επιγραφή «από τον μακεδονικό λαό» στην πλατεία στο Πούστετς, όπου κατοικούν κυρίως βουλγαρικός πληθυσμός.
Ο δηλωμένος στόχος είναι η προστασία της «μακεδονικής πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς και της μακεδονικής ταυτότητας στην Αλβανία».
Η πεποίθηση του Χασάνι για την «μακεδονική» καταγωγή του πληθυσμού στην Αλβανία έρχεται σαφώς σε αντίθεση με την δηλωμένη βουλγαρική καταγωγή του στα έγγραφα.
Το ερώτημα είναι, θα παραβίαζε όντως τις πεποιθήσεις και τη διαθήκη των προγόνων του προκειμένου να αποκτήσει διαβατήριο και την ευκαιρία να ταξιδεύει ελεύθερα στο εξωτερικό; Ή μήπως είναι πιο πιθανό το νεαρό βαλκανικό κράτος της Βόρειας Μακεδονίας να πληρώνει εδώ και χρόνια εθνοτικά Βούλγαρους για να αυτοπροσδιορίζονται ως «εθνοτικά Μακεδόνες»; Δεν χρειάζεται να διευκρινίσω ότι αυτή η περίπτωση δεν αποτελεί καθόλου εξαίρεση…
Η αίτηση του Μπέσνικ Χασάνι για βουλγαρική υπηκοότητα είναι απίθανο να γίνει δεκτή – δεδομένων των πολιτικών του δραστηριοτήτων, οι οποίες είναι σαφώς επιζήμιες για τη Βουλγαρία.
Αλλά είναι απολύτως πιθανό οι «Αλβανοί Μακεδόνες» να έχουν αποκτήσει το πολυπόθητο διαβατήριο – απλώς οι αντιβουλγαρικές τους δράσεις ξεκίνησαν μετά την απόκτηση της υπηκοότητας. Όπως υπάρχουν και αντίστροφες περιπτώσεις – ακτιβιστές με μακεδονιστικό παρελθόν βιώνουν κάθαρση και κατά τη στιγμή της υποβολής αίτησης για βουλγαρική υπηκοότητα φαίνονται αξιοσέβαστοι.
Το βουλγαρικό διαβατήριο είναι αρκετά ελκυστικό ακόμη και για πολιτικά πρόσωπα από τα Σκόπια και την Αλβανία.
Κάτι που είναι φυσιολογικό, τόσο δεδομένης της οικονομικής υστέρησης αυτών των χωρών σε σύγκριση με τη Βουλγαρία, όσο και λόγω της συμμετοχής μας στην ΕΕ.
Το ερώτημα είναι τι κάνει η χώρα μας στρατηγικά για να αποτρέψει το μακεδονικό δηλητήριο από το να μολύνει κατά τα άλλα υγιή τμήματα της βουλγαρικής εθνικής κοινότητας; Και πάνω απ ‘όλα, να συμπεριφερθεί ως περιφερειακός παράγοντας στα Βαλκάνια.
Ο μακεδονισμός μεταξύ των Βουλγάρων στην Αλβανία δεν πρέπει να υποτιμάται για έναν ακόμη λόγο: η Αλβανία «αφαιρέθηκε» πρόσφατα από το πακέτο με τη Βόρεια Μακεδονία στην πορεία προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και η ευρωπαϊκή προοπτική για τα Τίρανα φαίνεται αρκετά ευνοϊκή.
Αλλά τέτοια «δολιοφθορά» μπορούν να επιβραδύνουν και να περιπλέξουν τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Μπορούν επίσης να προκαλέσουν ρήξη στις βουλγαροαλβανικές σχέσεις – ας μην ξεχνάμε ότι η Αλβανία είναι μια χώρα με την οποία δεν είχαμε καμία τριβή μέχρι στιγμής.
Όσο για τον βουλγαρικό πληθυσμό στη Μάλα Πρέσπα, το Γκόλο Μπρντο και τη Γκόρα, έχουν την ευκαιρία να επιστρέψουν στις ρίζες τους και να χαράξουν μια νέα ευρωπαϊκή πορεία για τους ίδιους και τα παιδιά τους.
Η επιθυμία αυτών των ανθρώπων να αποκτήσουν τη βουλγαρική υπηκοότητα είναι απολύτως θεμιτή και αξίζει υποστήριξης για διάφορους λόγους. Ένα βουλγαρικό διαβατήριο τους παρέχει πρόσβαση στην ΕΕ με ευκαιρίες για εκπαίδευση, εργασία και καλύτερο βιοτικό επίπεδο.
Αυτή η ευκαιρία ωφελεί όχι μόνο τα άτομα και τις οικογένειές τους, αλλά οδηγεί επίσης σε μεγαλύτερη συνδεσιμότητα μεταξύ της Αλβανίας και της υπόλοιπης Ευρώπης. Και η βουλγαρική υπηκοότητα δεν είναι μόνο σύμβολο του ανήκειν σε μια συγκεκριμένη εθνοπολιτισμική ταυτότητα, αλλά και αναγνώριση της ζωής και των προσπαθειών των προγόνων τους.
Ντίμιταρ Πετρόφ
Ο Ντίμιταρ Πετρόφ είναι Γραμματέας της «Μίας Διαθήκης» – μιας λέσχης των απογόνων του σώματος αξιωματικών του Βασιλείου της Βουλγαρίας. Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην Κοινωνιολογία από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας» και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Διαχείριση Τουριστικών Προορισμών από το Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών NHTV Breda, στην Ολλανδία.
—
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ – Echedoros.blog
